Diajar Nulis Feature "Cipatat: Tina Asri Jadi Rujit "

Cipatat: Tina Asri Jadi Rujit

Ku Deni Kurnia Mulloh

Cipatat téh perenahna aya di tungtung kulon kabupatén Bandung Barat. Lamun urang arék lunta ka Cianjur atawa ka Bogor urang geus pasti ngaliwat ka Kacamatan Cipatat. Lamun ti Bandungkeun mah sanggeus Padalarang, éta geuning anu loba apu (pangapuan) tah béh ditueunana saméméh Sasak Raja Mandala anu jadi wates administrasi pamaréntahan Bandung jeung Cianjur.

Anu jadi marga lantaran éta tempat dingaranan Cipatat téh kieu cénah. Jaman baheula dina mangsa kolonial. Di éta tempat téh kacida lobana liang cai nu disebut Cinyusu téa, éta tempat téh dijieun pamandian ku warga jeung panjajah walanda jaman harita. Jama baheula mah nu ngarana tempat mandi téh jauh ti imah, gumantung kana aya atawa deukeut henteuna liang cai. Geus jadi kabiasaan di unggal daérah pang-pangna di pilemburan yén saupama mandi téh tara ieuh kudu dibaju ti imah téh, cukup maké anduk waé keur kaum lalaki mah. Mun awéwé biasa cukup ku didadamping ku samping kebat waé. Pon kitu deui, tempat pamandianana ogé tara ieuh buni-buni teuing, malah aya nu tara-tara acan di kikidingan. Teuing naon tah alesanana mah? Teuing pédah euweuh bahanna atawa bakating ku ngedul waé meureun.

Para karuhun pang-pangna karuhun urang sunda lamun pék ngaranan tempat atawa jalma téh tara sagawayah kitu waé. Tapi aya dadasarna atawa aya kasangtukang anu ngalantarankeunana. Hal ieu lumaku di unggal daérah. Élmu nu maluruh ngeunaan asal usul ngaran-ngaran patempatan téh disebutna Toponimi. Ngaran wewengkon di kuloneun padalarang nya éta Cipatat téa teu sagawayah kitu waé nyieunna. Tapi aya dasar-dasarna, nya éta kieu cenah. Cipatat téh asal kecapna tina cai jeung Putat. Kecap cai dicokot tina kaayaan alam anu subur ku sumber cai. Ari putat nya éta sabangsaning tangkal anu daunna bisa dijieun lalab. Éta tangkal téh perenahna ayana dina beungeut cai. Hal ieu nu ngalantarankeun dingaranan Cipatat téh. Aya deui nu nyebutrkeun yén ngaran Cipatat asalna tina Cibujur atawa Cipantat. Cipantat atawa Cibujur téh nya éta istilah pikeun ngaranan tempat pamandian/tampian anu teu pisan dikikidingan nu ngabalukarkeun sagala katénjo, pang-pangna bujur. Buijur nya éta sabagian anggota badan lamun di dinggali atawa diomongkeun sok rada sénsitif. Saupama disalusur ku urang ka lapangan ngeunaan silsilah ngaran patempatan, pang-pangna Cipatat réa pérsina. 

Legana wewengkon Cipatat téh aya kana 10.320 ha anu kabagi kana lahan pasawahan 1.794 ha jeung tegalan 8.526 ha. Kacamatan cipatat téh ngawengku dua belas  désa. Nurutkeun data penduduk nu aya di kacamatan, yén jumlah penduduk éta kacamatan tepi ka bulan Juli 2008 téh aya kana 114.647 urangna, anu mana kabagi kana jumlah lalaki jeung awéwé. Jumlah lalaki aya kana 57.787 urang, awéwé aya kana 56.860 urang. Kahirupan sapopoé urang Cipatat teu béda jauh jeung kahirupan masarakat sunda umummna. Pakasaban urang cipatat téh kalintang hétérogénna, saupama dikelompokeun jumlah patani  11.274 urang, buruh tani 4.160 urang, buruh pabrik 10.036 urang, TNI/Polri 91 urang, jeung PNS 412 urang. Salian ti éta, aya ogé salaku penambang tapi jumlahna teu kacatet sababaraha urangna.

Saluyu jrung kamekaran jaman, Cipatat kiwari geus lainna deui Cipatat baheula anu kakoncara asri leubeut ku sumber cai. Tapi kiwari kondisina pikahawatireun  pang-pangna tina segi air bersih. Warga masarakat Cipatat dina waktu-waktu ieu keur krisis ku cai beresih. Hal ieu mangrupa pangaruh tina alam anu geus teu bisa deui diajak damai. Pamolah manusa anu ngakibatkeun hal ieu bisa terjadi. Gunung-gunung anu bisa nyerep cai kiwari kondisi butak jeung bopéng akibat pamolah manusa pang-pangna polah pausahaan gede anu ngaéksploitasi pertambangan batu kapur.

Dilain sisi katinggalina Cipatat téh ngalaman kamajuan anu kalintang gancangna pang-pangna tina segi produksi pertambangan. Tapi warga masarakat satempat jeung sabudeureunana hirup dina kondisi miskin, loba kakurangna jajauheun kacukup téh. Di tambah deui ku kultur pamaréntahan anu keur transisi akibat tina misahna ti kabupatén Bandung.

Cipatat miboga objék Wisata diantarana nya éta Cipanas jeung Guha pawon. Saupama urang pirajeunaneun ulin ka Cipatat ulah hilap nyimpang ka cipanas jeung ka Guha Pawon. Cipanas jeung Guha Poawon téh mangrupa objék wisata nu pang kakoncarana di Cipatat jeung sabudeureunana mah. Salian ti objék wisata, ogé aya sababaraha fasilitas pamaréntah jeung publik diantarana Pusdik Brigif TNI AD, Indonesia Power (pembangkit Tenaga Listrik), Pilot Plan Pengolahan Mineral Puslitbang texMIRA jeung TPA Sampah Sarimukti ti kota Bandung, kabupaten Bandung, kabupaten Bandung Barat jeung kota Cimahi.